ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΡΙΣΕΩΝ ΑΠΟ ΜΑΖΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ - Ψυχοκοινωνικές Παρεμβάσεις

Ένα βιβλίο για τις ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις προ, κατά τη διάρκεια και μετά, από μια μεγάλη κρίση εξαιτίας μεγάλης καταστροφής.

Απόψεις και μέρη από μελέτες και έρευνες ειδικών στο θέμα, αλλά και εμπειρίες από τη επαγγελματική εμπειρία και αντίληψη των στελεχών του Πυροσβεστικού Σώματος, Αντιστράτηγου ε.α.Π.Σ. Νικόλαου Διαμαντή και του Πυράρχου Ιωάννη Σταμούλη. 

Βασικές γνώσεις για τα στελέχη, προϊσταμένους και επικεφαλής των Υπηρεσιών των Μονάδων, αλλά και των ομάδων επέμβασης και αποκατάστασης, ώστε να εντοπίζουν και να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα, τις αντιδράσεις και τις συνέπειες των προβλημάτων ψυχικής βλάβης στις κοινωνικές ομάδες, αλλά και στο προσωπικό των Υπηρεσιών και των ομάδων επέμβασης, ώστε να μπορούν να ενεργήσουν άμεσα και αποτελεσματικά με σκοπό την αποκατάσταση της ισορροπίας του συστήματος

Αφορμή για την ενασχόλησή των δύο συγγραφέων με το συγκεκριμένο θέμα έδωσε ο ορισμός  τους ως εισηγητές  σε επιμορφωτικό πρόγραμμα του Εθνικού Κέντρου Δημόσιας Διοίκησης – Αυτοδιοίκησης (Ε.Κ.Δ.Δ.- Α) το 2004, στελεχών του Εθνικού Κέντρου Κοινωνικής Άμεσης Βοήθειας. 

Εκεί τους  δόθηκε η ευκαιρία να έρθουν σε επαφή με τους εξειδικευμένους επιστήμονες του χώρου αλλά και με τα στελέχη που παρέχουν Ψυχοκοινωνική Παρέμβαση. 

Αντιλήφθηκαν  την σπουδαιότητα του έργου  των λειτουργών αυτών, την ανάγκη διασύνδεσης των ομάδων αυτών με τους επιχειρησιακούς φορείς της Πολιτικής Προστασίας, αλλά και την ανάγκη γνώσης του συγκεκριμένου αντικειμένου από τα στελέχη φορέων Πολιτικής Προστασίας ώστε να συμπεριλαμβάνουν στον σχεδιασμό τους δράσεις ψυχοκοινωνικής παρέμβασης. 

Στις καταστροφικές πυρκαγιές το καλοκαίρι του 2007, και οι δύο συγγραφείς του παρόντος πονήματος κλήθηκαν εκ μέρους του Πυροσβεστικού Σώματος, να διαχειριστούν το επικοινωνιακό μέρος της κρίση,ς η οποία δυστυχώς για την κοινωνία μας και την πατρίδα ήταν πρωτοφανή και καταστροφική. 

Η εικόνα ήταν «πόλεμος εν ειρήνη». Δεκάδες συνάνθρωποι μας νεκροί, χωριά ολόκληρα κατεστραμμένα, κοινωνικές υποδομές εξαφανισμένες, τεράστια οικολογική καταστροφή, εκατομμύρια στρέμματα φυσικού κάλλους εξαφανίστηκαν, οικονομικές ζημιές τεράστιες. 

Η κατάσταση ισορροπούσε σε μια κλωστή. Η κοινωνία μας εύκολα μπορούσε να περάσει από την κατάσταση της κρίσης στην κατάσταση του πανικού. Του ανεξέλεγκτου πανικού με απρόβλεπτα πλέον αποτελέσματα.

Σκοπός ήταν ο έλεγχος της κατάστασης, η ανάκτηση της εμπιστοσύνης του κόσμου και η ισορροπία μεταξύ του πραγματικού συμβάντος και του διαθλαστικής πολλές φορές επικοινωνιακής περιγραφής του.

Παράλληλα οι πρώτες παρεμβάσεις είχαν σκοπό να δίδεται με σοβαρό, υπεύθυνο τρόπο η πραγματική διάσταση της κατάστασης, δημιουργώντας συνθήκες ισορροπίας, ικανή συνθήκη ώστε να ενεργοποιηθεί το σύνολο του κεντρικού πολιτειακού μηχανισμού, σε επίπεδα πάνω από αυτά, των επιχειρησιακών φορέων, ώστε να παρέχει όλες τις αναγκαίες δράσεις για την ανακούφιση των πληγέντων και για την αποκατάσταση των βλαβών.

Αυτή η πρωτόγνωρη εμπειρία  έδειξε στην πράξη το πολύπλευρο της διαχείρισης μιας μεγάλης κρίσης. Κατανοήθηκε  η αναγκαιότητα της γνώσης και της προετοιμασίας, παρεμβάσεων που πρέπει να απαντούν άμεσα στις παράλληλες ανάγκες διαχείρισης των θυμάτων, των οικογενειών τους, των διασωστών και των οικείων τους, των ειδικών ευπαθών ομάδων του γενικού πληθυσμού, της ευρύτερης κοινής γνώμης.

Εντοπίστηκε η ιδιαίτερη δυσκολία της διαχείρισης μαζικών απωλειών, το επικίνδυνο της διασποράς ανυπόστατων φημών, η ευκολία δημιουργίας πανικού και γενικευμένης αναταραχής. Διαπιστώθηκε η ουσιαστική και επιτακτική ανάγκη για τα στελέχη των επιχειρησιακών φορέων της Πολιτικής Προστασίας, πλέον των επιχειρησιακών τους γνώσεων, να έχουν και εξειδικευμένες γνώσεις σε θέματα διαχείρισης κρίσεων.

Με το συγκεκριμένο  πόνημα  οι συγγραφείς θέλουν να ανοίξει ο δημόσιος διάλογος, να φωτίσει  μια πτυχή στην επιστήμη της διαχείρισης κρίσεων, που πρέπει να ληφθεί σοβαρά από τους έχοντες την ευθύνη των φορέων παροχής υπηρεσιών πολιτικής προστασίας. Η πτυχή αυτή είναι οι ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις προ, κατά τη διάρκεια και μετά, από μια μεγάλη κρίση εξαιτίας μεγάλης καταστροφής.

Στις γραμμές αυτού του πονήματος,  συγκεντρώθηκαν σκέψεις, απόψεις και μέρη από μελέτες και έρευνες ειδικών στο θέμα,  καταθέτονται  σημεία από την  εμπειρία και αντίληψη των συγγραφέων ως στελέχη του Πυροσβεστικού Σώματος και δίνεται  μια πρώτη παρουσίαση των βασικών στοιχείων του θέματος ”ψυχοκοινωνικές παρεμβάσεις στη διαχείριση κρίσεων από μαζικές καταστροφές”.

Βασικός  στόχος είναι να προστεθεί  ένα μικρό – ελάχιστο - λιθαράκι στην διαμόρφωση της όσο το δυνατόν αποτελεσματικότερης διαχείρισης, των δυστυχώς, αναπόφευκτων καταστροφών.

Παράλληλα πίστη των συγγραφέων είναι ότι  ιδιαίτερα σημαντικό τα στελέχη, οι προϊστάμενοι και οι επικεφαλής των Υπηρεσιών των Μονάδων, αλλά και των ομάδων επέμβασης και αποκατάστασης να εντοπίζουν και να αναγνωρίζουν τα συμπτώματα, τις αντιδράσεις και τις συνέπειες των προβλημάτων ψυχικής βλάβης στις κοινωνικές ομάδες, αλλά και στο προσωπικό των Υπηρεσιών και των ομάδων επέμβασης, ώστε να μπορούν να ενεργήσουν άμεσα και αποτελεσματικά με σκοπό την αποκατάσταση της ισορροπίας του συστήματος.

Διαχείριση που αποτελεί το αναγκαίο ζητούμενο για την ίδια την υπόσταση της κρατικής μας οντότητας, αλλά και το ύψιστο χρέος κοινωνίας και πολιτείας, απέναντι στο ιερό αγαθό της ζωής, της προστασίας του φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και των δημιουργημάτων του πολιτισμού μας.

Ο ΔΙΚΤΥΑΚΟΣ ΤΟΠΟΣ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ http://diaxirisikriseon.blogspot.gr/